It's all good

Samenvatting:
Het is goed, er is veel gebeurd de afgelopen tijd, en er staat veel te gebeuren. Ik ben de afgelopen tijd een paar keer in Nederland geweest, maar pak nu de draad weer op. Werk bij Dzherelo in L’viv, heb een appartementje vlak bij het centrum waar ik mij voornamelijk in mijn eentje een stoerstadsmens in voel, en ben druk met wat toeristische dingen, schrijven, correspondentie voor de radio. Het bedrijf staat ook niet stil: naast het feit dat de trekkers en machines 24 uur per dag werken, zijn we ergens anders aan het boeren omdat het op de oude plek (Novosilki) gewoon niet meer realistisch was om verder te gaan. We zijn nog niet officieel weg, maar over een maand ofzo, als Tim en Torben alle zaden en aardappelen de grond in hebben (in het nieuwe dorp) en via een dorpsvergadering (in het oude dorp) de mensen hebben geïnformeerd (of: hun vermoedens hebben bevestigd), zullen we de boel daar opdoeken. Jammer; het is een leuk dorp en een paar fijne buren daar. Maar ook prima: ik mag in mijn knuisjes knijpen als het in het nieuwe dorp (Pisochna, 50 km zuidelijk van L’viv) wel goed zal gaan.. Verder genieten met Katrien die hier is, en mijn vader een paar dagen op bezoek gehad.

L’viv, 20100429 / 20100506

De stad waar ik woon. Ik heb nog niet eerder in zo’n leuke stad gewoond, zo’n grote stad bedoel ik eigenlijk. Er zijn natuurlijk nog leukere steden te bedenken, al is L’viv ook echt speciaal, maar ik heb gewoon nooit echt in een stad gewoond waarvan je voelt dat er een veelomvattende geschiedenis aan verbonden is. Soms lijkt het alsof ik in Berlijn of Praag ben, of doe gewoon net alsof. Ik bedoel, ik woonde in Wageningen, voor mij een wereldstad met veel mogelijkheden, maar toch ook dorps. En Den Haag heb ik toch te kort gewoond om dat als een thuis te zien, al heb ik daar ook een mooie tijd gehad en leuke collega’s / vrienden gemaakt. De stad zelf vond ik overigens niet zo super, to be honest. L’viv ook dorps op zijn manier, al is het maar omdat je op veel straathoeken verse melk kan kopen van vrouwtjes die herkenbaar van het platteland komen, maar in formaat een redelijk grote stad. Met oude onduidelijke gebouwen (buiten de kern van UNESCO natuurlijk), en mooie maar vervallen gebouwen (binnen de kern van UNESCO), krakkemikkige bussen, dure auto’s, oude vrouwtjes en slanke superladies, vertrapte grasparkjes, duiven en honden, lege prullenbakken, terrasjes met terrasverwarming in de lente (de kinderen dragen hier ook nog allemaal minstens een muts, maar liefst nog met een tweede of capuchon..), en last but not least, een mooie ‘promenade’ slahs park slahs schaakciquit. Oftewel, een heerlijke stad om de komende tijd te wonen.

Natuurlijk huur ik met Tim een huisje in een dorp, maar omdat ik veel in L’viv ben voor werk (Dzherelo en anders) is het fijn hier doordeweeks te wonen. Wel jammer dat ik veel van het dorpse en natuurpracht in deze tijd van het jaar mis en ’s ochtends voornamelijk uitkijk op andere gebouwen en om de hoek een drukke straat. De blik op de velden vanaf de keuken (in het dorp) was laatst bij terugkomst overweldigend: groen, geel, blauw, fris. Anderzijds, de afgelopen drie dagen had ik ’s avonds afspraken in Lviv; het is leuk te merken hoe mijn sociale leven zich ietsjes vorm begint te geven. Dat is via Dzherelo, maar ook Nederlanders (gister Koninginnendag-receptie op het Consulaat), en gewoon, ‘via via’. Maar laten we niet overdrijven: het is nog niets vergeleken de intensiteit en diepgang die ik natuurlijk met vrienden thuis heb. En, nu langzaamaan de eerste ‘verliefdheid’ met al het nieuwe eraf is, merk ik ook dat het soms eenzaam of ronduit saai is. Een onbestemd gevoel bekruipt mij sowieso vaak in de lente en zomer, als je voelt dat er weer zoveel mogelijk is en vriendschappen zich weer vormen, mensen samenhokken. Ik krijg dan soms het gevoel ‘dingen te missen’ of met nog meer mee te willen doen, onderdeel van een groepsgevoel te hebben. Ach ja. In ieder geval is dat gevoel hier natuurlijk ook soms, zeker als ik in mijn eentje door deze leuke stad loop en veel wil doen, maar niet zo goed weet wat en waar en met wie. Ja met Tim, maar die zit voorlopig nog even op de trekker.. In ieder geval, voor velen die zich toch ook wel eens afvragen of dat nieuwe leven in Oekraïne nu enkel over rozen gaat, nee dus. Maar goed, ik zou Tilia niet zijn als ik dat of niet zo erg zou vinden, of gewoon iets ga doen en leuke dingen ontdek en mensen ontmoet. Of anders een slok bier neem en begin te schrijven..

Het huis waar ik in L’viv woon is een mooi oud appartement, eerste verdieping, net buiten het echte centrum. 5 Minuten wandelen, heerlijk. Ik heb reeds de kortste route gevonden. Het plafond is hoog en staat tot de nok aan toe vol met boeken. Denk je maar in: je kijkt links, rechts, boven, onder en overal zie je boeken (en spinnenwebben en stof)! Ik ben in ieder geval heerlijk aan het schoonmaken, stiekem wat rondneuzen, dingen (met toestemming) verplaatsen. Heel bijzonder om op zo’n (legale) manier een beeld te vormen van iemand en van Oekraïne als geheel. Vooral de schilderijen zijn bijzonder. Kneuterig, bijzonder, kunstzinnig, revolutionair. De deuren en ramen schoongemaakt en wat blijkt: er is licht en de deuren zijn niet zwart maar geel! Ik heb een balkonnetje waar ‘s middags de zon schijnt. Aan het eind van de werkdag kan ik dus genieten van een drankje en boekje. Net zoals in Den Haag (maar daar had ik ook nog strand, aahh). Heb ook al een paar buren ontmoet, leuk. De meesten echter zeggen geen gedag en spieken wel even, maar bij het passeren is de blik op de trappen gericht en wordt er gezwegen. Toch wat lastig hier aan te wennen. Moet sterk denken aan hoe het er in Sovjet tijden aan toe moet zijn gegaan: liever zwijgen en niets weten dan teveel over jezelf prijs geven.

Okee, ik wijd al uit. To the point, er is veel te vertellen. Te beginnen bij afgelopen tijd. Ik was twee keer in Nederland de afgelopen tijd. Vanwege het overlijden van een dierbare vriend, en de ander gewoon gepland. Treurige, bijzondere, gezellige, drukke weken. Bij verschillende reisbureaus of organisaties langs geweest, de Wereldomroep, PUM, de garage (hee, katalysator ontbreekt!), een Nl NGO die mij financieel wat gaat ondersteunen voor het werk op Dzherelo (zij financieren al een project en ik ga dat nu dus ondersteunen), Nl-Oekraïne Platform magazine redacteur, Oekraïnse ambassade. Veel dus. Het tweede bezoek ben ik met de auto gekomen, die had APK. Op de heenweg volgeladen met lifters, op de terugweg met mijn vader, Chris. En een kajak op het dak, racefiets, 20 kilo eten, you name it. Het oosten is weer bevoorraad. Heel mooi papa mijn toch wel nieuwe leven te kunnen laten zien, en samen leuke dingen te doen. Een van mijn beste reisgenoten! Dat wist ik al van India, maar ook nu heel geïnteresseerd en flexibel.

Nu dus een dikke week terug en langzaam raakt alles weer op dreef. Mijn werk bij Dzherelo (Montessori project, financieel management, Strategisch Plan, update job descriptions en Performance Appraisal, interne communicatie en kennisoverdracht) begint duidelijk vorm te krijgen, al is het ook prioriteiten stellen. Enerzijds erg leuk en uitdagend werk, anderzijds ook lastig de rol te vinden en overzicht te houden. De taal is lastig, maar natuurlijk ook het soort werkcultuur en daarin de juiste vragen weten te stellen om inzicht te krijgen. Ik doe geloof ik graag heel veel zonder het echt door te hebben en moet af en toe aan de bel trekken. Anderen helpen mij daar overigens ook goed bij. Het is in ieder geval een leuke organisatie waar ik me prettig voel. Ook goed voor mijn Oekraïns en cultural understanding.

Verder bezig met wat toeristische dingen te organiseren of helpen begeleiden, geestig hoe snel zoiets kan gaan, ik kom voor mijn gevoel nog maar net kijken. Moet ook zeggen dat ik heel veel te danken heb aan Marion, mijn Nederlandse vriendin van om de hoek (van Dzherelo). Zij woont hier al 12 jaar en wordt voor veel dingen gevraagd. Zij schuift zo af en toe graag naar mij toe; wederom leuk voor mijn eigen ontwikkeling en kennis van de omgeving en een welkome extra inkomensbron. Het is bijzonder te merken hoe snel je al een bruggenfunctie kan hebben.

Het bedrijf van Tim en Torben ondergaat ook veel veranderingen. We gaan verhuizen. Om kort uit te leggen waarom: in het ‘oude dorp’ zijn er veel mensen (ten minsten 600 omdat we zoveel landpacht contracten hebben) die met ons willen werken, maar een aantal niet, waaronder een aantal belangrijke mensen. Zij weten de boel goed te blokkeren en dat heeft ons na maanden sjoegen doen besluiten te verkassen. Naar een dorp direct zuidelijk van L’viv. Ook 50 km, maar een betere weg, dichter bij de Karpaten en twee mooie rivieren die samen komen (Dnistr en Stii), en een goed onderhouden kolchose en land direct aangrenzend. Het lijkt perfect… Maar, dat is het natuurlijk niet!

Nee, het gaat. De jongens werken er nu al een paar weken keihard. Afgelopen weekend was ik er drie dagen, maar heb Tim enkel een paar uurtjes in totaal gezien, slapen inbegrepen (dat liep dus meestal niet synchroon..)! De trekkers rijden eigenlijk 24 uur per dag, zaaien gerst en tarwe, en poten aardappelen en binnenkort wat groenten. De vrouw die de gebouwen wil verkopen is alleen wat wispelturig en dus onduidelijk wat er nu echt gaat gebeuren. Helaas kan ik dus nog steeds niet berusten in het feit dat ´alles goed komt´. Een raar gevoel. Ergens sta ik er ver vanaf omdat ik ook zo met mijn eigen dingen bezig ben, fysiek en mentaal, en gaat het om bedragen die ik eigenlijk niet zo goed kan bevatten, anderzijds gaat het om mijn vriend en eigen leven en de gezamenlijke wens hier een (paar jaar) leven op te bouwen. Ze wonen (bivakkeren) in het nieuwe dorp al in een huis, maar zonder stromend water en behoorlijke badkamer en toilet. Het is nu lente en warm, dus okee, maar als we er zouden blijven wonen moet er worden geïnvesteerd. We zoeken naar andere huizen, het liefst aan de Dnistr, maar het is lastig: veel vereist investering en het is dus niet makkelijk te zeggen of het hier wel echt gaat lukken.. Ik denk het wel, maar het is een risico. Ik wil nog wel zeggen dat ik enorm trots ben op die jongens. Die gaan maar door (al weet ik ook dat we daarin voorzichtig moeten zijn en de energie eindig is)! Sommigen van jullie zullen je vast wel eens afvragen of ze niet gewoon stom zijn verder te gaan in dit zeer ondernemers-onvriendelijke ogende land? Ligt het aan hen, of het land en mentaliteit, of omstandigheden? Ik kan het niet zeggen. Ik weet alleen dat ze voor 90% heel slimme en bewuste ondernemers zijn met oog voor zakelijkheid en persoonlijke relaties, en dat 10% fout gaat door onwetendheid, versloffing, corruptie, oude machines. En dat je na een jaar vechten en investeren niet even opgeeft. We zijn dichtbij, ik voel het. Ik wil het.

Op het moment is Katrien er ook, de vriendin van Torben, en natuurlijk mijn vriendin uit Wageningen. Heel fijn en mooi dat we met z’n vieren zijn. Ook al is het nu dus druk en zien we elkaar eigenlijk niet eens vaak; het is goed. Ken je die tekst van Bob Dylan? It’s all good. Dat vind ik wel mooi. Gekregen van Chan, mijn oud collega op Cordaid. Het is geen mantra ofzo, maar vanuit dat oogpunt kan je veel verrassingen incasseren denk ik, zonder meteen passief en apathisch te worden natuurlijk. Ik heb maar een visie, en er zijn veel andere verklaringen voor zaken dan mijn perspectief. Ik ben ook nieuwsgierig die andere perspectieven te leren kennen. Dat is niet alleen maar naïviteit, juist ontwikkeling denk ik, kracht.

Maar goed, terug naar Katrien,natuurlijk niet allemaal koek en ei voor die meid, Oekraïne is nu eenmaal geen land waar je even indraait. Niet voor iedereen althans. Sowieso gaat ze begin juni voor drie maanden op stage in Roemenie en zit dus een beetje tussen twee werelden in, zou ik zeggen. Maar het is fijn dat ze hier is en kan helpen met het zoeken en opknappen van een huis, wat wennen aan de omstandigheden, mensen leren kennen, boekweit eten. Ik hoop dat we nog een avond hebben om samen, met zijn vieren, in L’viv de beest uit te hangen of kamperen in de Karpaten.

En verder, laat ik het maar even bij bijna drie pagina’s. Het is bedtijd, want het rumoer van de auto’s is afgenomen. In het dorp zou ik het weten vanwege het geblaf van de honden.. Liefs Tilia

Ps: de website van een leuk reisbureau, vooral gericht op cultuur, natuur en traditie (veelal wandelvakanties): www.kentauro.nl. Ze kennen vooral Roemenië goed, maar ook Oekraïne hoort sinds kort tot de mogelijkheden. De eerste groep gaat vandaag terug naar huis, en voor zover ik weet was het een succes! Katrien en ik hebben ze afgelopen vrijdag verwelkomt in L’viv, daarna zijn ze verder gegaan naar de Karpaten voor muziek en natuur.