Zomer!

Hallo lieve mensen, Naditechi, 12 juni 2010

Ik schrijf vanuit Naditechi. Dat is het nieuwe dorp waar we wonen. Zoals de meesten misschien wel weten zijn we met het bedrijf verhuisd: van Novosilki naar Pisochna. In Pisochna en twee bijbehorende dorpen zijn we naar huisjes gaan zoeken, en hier dus iets gevonden. Alweer een huis aan de rand van het dorp, in dit geval ook aan een straat die het dorpje uitloopt. Wat een geluk! Aan de achterkant van het huis kijken we uit op de ‘volkstuinen’ van de mensen en wederom huizen (op ongeveer 300 meter afstand. Het doet me een beetje denken aan huizen en tuinen stijl zoals in A’dam en Utrecht: daar heb je twee verschillende straten, maar beiden tuinen grenzen aan elkaar), en aan de voorkant is er verwilderde tuin, de weg, en grote lappen veld. Waar de aardappelen van Tim en Torben op staan! Helaas is het er door het plotselinge verhuizen en druk begin van het (zaai) jaar niet van gekomen zelf een stukje land te bewerken. Enthousiast heb ik in Nederland mooie zaadjes gekocht van planten die ik hier niet/weinig zie (zoals selderij, venkel, rucola, koolrabi), maar de meesten zitten dus nog in hun zakjes. Wel heb ik koriander gezaaid en Turkse muntplantjes meegenomen en die doen het goed.

Laatst was ik op een heeeeele grote markt, Shuwar. Super leuk! Ik kan me voorstellen dat de producten van Biorena daar ook kunnen belanden. Het is een groot terrein waarvan een groot deel overdekt of zelfs gebouw. Er worden verse groenten en fruit verkocht, maar ook Nederlandse bloemen in koelruimte, tomaten, avocado’s, olie, en gewoon heel veel spullen! Heel blij te zien dat er bergen kersen, aardbeien, abrikozen, appels en perzikken waren. En bossen basilicum (zie je niet zo veel), dille (een man was omringd door dozen, het leek wel een bed), peterselie en zelfs koriander. Dan natuurlijk bergen kool, aardappelen, uien, paprika, tomaten, knoflook, you name it! Hier ga je inkopen doen voor de week, ideaal. Bij gebrek aan volkstuin dus..

Maar het huis. Het is fijn en mooi. Oekraïns mooi althans. Het is nog niet helemaal af omdat de vrouw die het bouwt het niet zo snel voor elkaar krijgt. Ik weet dat haar man 4 jaar geleden bij een auto ongeluk is omgekomen (geen alcohol in het spel) en dat zij er nu alleen voor staat. In eerste instantie was zij wel wat huiverig om met ons in zee te gaan, maar nu hebben we afgesproken dat we eerst eens voor 6 maanden probeert. Als het goed is bouwt zij in die tijd niet verder, dan is het ook met onze rust gedaan, maar ze kan wel wat geld innen en daarna verder bouwen. We wonen er nu met z’n drietjes, Tim Torben en ik. Althans, Torben is in Duitsland. Ook al geven we veel om elkaar, we hebben allemaal liever onze eigen stek. Dus zoeken we verder voor een tweede huis. Afhankelijk van het huis gaat Torben daar wonen of wij. En Katrien is sinds kort in Roemenie voor een stage bij WWF. Jammer, ik zal haar missen (doe ik al).

Op zich heb ik nog wel wat leuke dingen te vertellen over de afgelopen tijd. Zo hebben we een mooi concert gezien van een zeer bekend (en goed) koor uit Kyiv (21 mei). Die gaven een benefiet concert voor Dzherelo in het Opera gebouw. Het koor bestond uit ongeveer 20 vrouwen en 20 mannen, misschien wel meer. Verder nog een band, en een hele horde (40 man?) dansers! Allen in klederdracht. Vrouwtjes met manden, stevige boezem en lieve gezichtjes, mannen in grote broeken, flinke snorren en brute uitstraling (behalve als er een meisje veroverd moet worden). Wel weer een beetje typisch hoor. Maar het was gaaf te zien! Wat een heftigheid. Aan het eind heeft een schoolklas van Dzherelo een lied gezongen. Erg leuk de kinderen zo te zien. Ik ken ze niet zo goed, ik kom namelijk niet dagelijks in de klassen, maar toch voelde het speciaal; daar werk ik. Sommigen namen hun zangrol heel serieus en stonden trots in het midden van de zaal, anderen keken wat verdwaasd om zich heen. Maar ook al is het misschien moeilijk voor een buitenstaander te zien wat er gebeurt, ik ben wel ‘getraind’ genoeg om te zien dat allen blij en trots waren. Het Kyiv koor stond er overigens een beetje raar bij, die lachten nauwelijks en leken het maar raar te vinden. Na dik twee uur hadden was het wel weer welletjes met alle heftigheid en zingen van nationalistische liederen en hebben we ons in mijn appartementje tussen de boeken en motten neergevleid.

Op Dzherelo was er laatst ook een (kleiner) concert voor een bezoekende joods school uit L’viv. Die school en Dzherelo bezoeken elkaar elk jaar; of bij ons of bij hun. Ook dat was heel leuk om te zien; er werd gedanst en gezongen. De bezoekende kinderen waren wat stug, maar sommigene dansten uiteindelijk spontaan mee. Behalve een meisje; zij werd door een docente van de andere school tegen gehouden toen ‘een van onze jongens’ haar vroeg te dansen. Dat vond ik wel jammer om te zien. Misschien was ze bang dat hij om zou vallen en haar verpletteren?

3 juli 2010, Naditechi

Het is bijna vakantie. De schoolkinderen hebben al vakantie, vanaf juni tot en met augustus. Op Dzherelo zijn ook al af en toe mensen op vakantie, maar de eigenlijk vakantie is augustus. Om die naderende vakantie te vieren en groepsbinding te stimuleren, zijn we gister met Dzherelo gaan ‘picknicken’. Dat was in de buurt van ons dorp, dus ik kwam op eigen gelegenheid. We hebben gegeten, gevoetbald (iedereen was perplex van het feit dat ik dat ‘kon’) en gehangen. Dat voelde wel heel grappig. Ook meteen een goede reden om het drinken tijdens middagmaal af te slaan.. Nu viel dat nogal mee hoor, enkel een paar jongens dronken horilka (vodka) en de rest ‘gewoon’ bier, zelfgemaakte wijn of sap. We waren op een locatie die voor veel mensen speciaal is: er is een religieuze waterbron. Het verhaal gaat als volgt: er was eens een man die een blinde dochter had. Tijdens een droom verscheen Maria aan hem en ‘tipte’ hem een bron te vinden en daar een kerk te bouwen. Zo gezegd ging hij op zoek en vond de bron. Hij bouwde er een kapel of kerk en waste het gezicht van zijn dochter in de bron. Ze werd beter en kon weer zien. Nu is daar in de bossen dus een mooie bron, waar een soort mini zwembadje van gemaakt is. Mensen lopen er in dezelfde richting rondjes in. Ijs en ijskoud water. Het zijn toch wel bikkels die Oekraïners (al zijn ze als de dood voor verkoudheid en tocht en dragen kinderen in de zomer ook nog een muts tegen de wind..).

Verder hebben we net bezoek gehad van de Butti’s. De Butti’s zijn de vrienden / oud huisgenoten van Tim en Torben; zij hebben samen in Berlijn op de Buttmanstrasse gewoond. Meral en Eike en hun dochterje Nora (2) kwamen, en Lea met dochter Johanna (6 maanden). Haar vriend Philipp kon helaas niet komen, maar was al wel in oktober geweest. Het was heerlijk ze hier te hebben: gezellig, opruimdienst en gewoon fijn wat vrienden over de vloer te hebben. Die luxe missen we soms.. De eerste dagen was het bagger weer en hebben we in huis gehangen en voetbal gekeken, daarna werd het weer beter en zijn ze richting L’viv en de Karpaten gegaan. Een prima mix van al het mooie en leuke hier: thuis, stad en natuur. Maar wat een verschil als het weer een beetje tegen zit zeg, dan merk je wel de beperking van het dorp. Er is dan gewoon niets en je moet wel een heel boeiend boek hebben wil je je niet vervelen. Of horilka dus.

Verder waren de afgelopen weken ook vrij druk. Tim en Torben nog hard aan de slag, ook al zou dit een periode moeten zijn waar de planten gewoon zelf het werk doen: groeien. Helaas door het vele regenen en relatief warme temperaturen zijn er echter wat moeilijkheden op het veld en moest er onder andere druk gespoten worden. Nog steeds geen relaxte tijden voor het bedrijf. Lastig hoor. Ik vind het ook niet makkelijk op het moment. Het gaat en ik hou vol, maar de situatie blijft zo rommelig, er is nog geen ritme in ons leven. Het blijft zoeken naar een balans met ons drieën, zo ervaar ik dat. Ik vind dat ik Tim te weinig zie en we alsnog twee vrij aparte levens hebben (ik werk en woon soms in L’viv, hij in het dorp). En als ik hem zie is hij moe of heeft toch nog 4 telefoontjes te plegen. Behalve als we er echt uit gaan, naar de Karpaten bijvoorbeeld. Maar ja, er moet toch nog gewerkt worden en eindeloos gerepareerd aan die machines. Ik snap het ook goed, maar toch.. Daarnaast wil Torben zijn vriend ook wel eens zien, als vriend en niet als collega. En ook dat komt dan op het weekend aan.

Ook ik druk in L’viv met het werk. Maar leuk druk. Zo hebben we Els weer op bezoek gehad; zij is Montessori expert,maar daarnaast ook nog (neuro)psycholoog en pedagoog. Een bron van kennis en ervaring en een fijn iemand om mee samen te werken. Tijdens haar bezoek hebben we, Natalia de coördinator en ik de ondersteuner, een mooi programma in elkaar gezet: ’s ochtends veelal observeren in de kleuter- en schoolklassen, en ’s middags training met de docenten en assistenten of bepaalde besprekingen. Zo heeft Els voor het eerst met de ouders van kinderen gesproken over ‘Montessori thuis’ (dat ging niet perse over de aankoop van materiaal, maar meer de filosofie erachter: je kind de ruimte en vrijheid geven te doen wat het wil, maar in een omgeving die op die behoeften en kunnen is afgestemd, en met het bijbrengen van verantwoordelijkheden. Dus ook zelf de rommel opruimen en handen wassen). Ook had ze een gesprek met het hoofd van de Kinder Ontwikkeling afdeling (die afdeling is meer voor kleine kinderen en op consultatie basis); ook hij is psycholoog. Er ging een wereld voor hem open; ‘what you are saying is close to my heart, but I never knew this related to the philosophy of Maria Montessori’. Wederom ging het niet om het materiaal (al is dat wel een zeer belangrijke manier om Montessori onderwijs in de praktijk te brengen), maar om het gedachtengoed van vrijheid en activiteit van het kind. (Zonder daarover nu al teveel te willen uitweiden, is dat natuurlijk een vrij lastige manier van denken en handelen in een ex-communistische maatschappij waar alles vooraf en collectief werd geregeld. Daar ging het zeker niet om de vrijheid van het individu, liever niet zelfs!) We zijn ook bij zijn afdelingsoverleg geweest om van gedachten te wisselen. Er wordt daar namelijk ook wat afgetraind, onder andere binnen de kaders van een MATRA project. Daar wordt bijvoorbeeld veel met SMART doelstellingen gewerkt en binnen het Montessori onderwijs wordt er juist niet met vooraf gestelde doelstellingen gewerkt (althans niet voor kinderen) . Dat leverde dus verwarring en discussie op. Uiteindelijk denk ik dat er heel veel samenwerking of wisselwerking kan ontstaan uit het leren van Montessori (in een Oekraïne context) en de verschillende aanpakken van die afdelingen, en in het algemeen in Dzherelo. Namelijk, een bepaalde aanpak die door fysio- of spraaktherapeuten wordt gebruikt is een bepaalde wetenschappelijke aanpak. Echter, de manier hoe men een kind benadert en het wil behandelen is meer een padagogische en daar kan gebruik gemaakt worden van Montessori. Echter, dit is een veronderstelling, ik ken de aanpak van de specialisten in Dzherelo te weinig om inzicht te hebben in de aanpak van hun methoden. In ieder geval was het zeer boeiend de verschillende processen te zien. Een aantal mensen is later nog naar Els gekomen om haar meer te vragen over Montessori en te bedanken voor het inzicht. Hier houd ik van: mensen bij elkaar brengen en laten praten. Zonder vooropgesteld doel. Daar kan veel nieuws uit ontstaan.

Verder is het weer lekker aan het worden en geniet ik van hardlopen langs de rivier in het dorp. Wat een rustig paadje, zo fijn. Eerst loop je een paar kilometer door de velden met ooievaars en af en toe een man op een fiets of een paar mensen in het veld die aan het hooien zijn (eerst met de hand zeisen, dan laten drogen en een paar maal omscheppen, en dan met de riek op de paardenwagen laden). Dan, als je niet oplet, stroomt daar in een keer de rivier aan je linkerhand. Stilletjes deint ze met je mee. Net zoals een laaghangende warmgele maan: die zie je meestal ook niet in een keer, maar dan: ohhh… Dat geeft mij een heel rustgevend gevoel. Ook ben ik laatst voor het eerst met de (tour) fiets vanuit L’viv gaan rijden. Al een tijd stond die fiets in mijn kamer en ik moest wat repareren. Dat kwam er maar niet van en nu het toch niet regende heb ik het betreffende onderdeel er maar afgehaald (moet sowieso, maar vervanging tzt is wel handig). En toen op weg! De stad is op sommige plaatsen vrij heuvelachtig, heeft gaten in de weg, of kinderkopjes, maar vaak een combinatie van alle drie. Dat fiets niet zo lekker kan ik je vertellen. Maar goed, ik sloeg me met overtuiging door al deze zware omstandigheden en bereikte een bosrijk gebied van de stad. Ook daar zijn de wegen slecht, maar de omgeving is heerlijk. Voordat ik goed en wel de stad uit was reed ik eerst nog door iets wat ooit een dorp was, maar nu is opgeslokt door de stad. Best leuk wonen eigenlijk; je hebt een beetje van beiden. Ook daar behoorlijk slecht wegdek en veel gehobbel en nastarende mensen, maar gelukkig geen nare honden, kwam ik op de weg naar buiten toe, richting het stadje Vinniky. Daar aangekomen ben ik op de ring / snelweg (die verbind L’viv oa met Kyiv en het zuiden) gaan fietsen; wat moet je anders? Dezelfde weg terug wilde ik niet. Maar het viel mee, omdat het al wat later was, was er niet veel verkeer. Het was een heerlijke tocht: wederom glooiend en soms stijl (aangezien mijn conditie nog niet zo goed is fietste ik als een debiel in de laagste versnelling, je weet wel, als zo’n rare 50+er in joggingpak en blingbling ketting). Het is eigenlijk heel leuk daar te fietsen omdat je van een afstand L’viv kan zien; de bossen, de dorpjes erom heen, sommige hoge flatgebouwen. In de velden stonden mensen hun plotjes onkruidvrij met maken, vuurtjes met groenafval rookten (ik snap nog steeds niet waarom dat moet worden verbrand, weet iemand dat?), honden blaften en een man met panne stond langs de weg een sigaretje te roken. Gewoon super. Toen bij de afslag L’viv - Ivano Frankisk weer de stad in gereden, langs een prostitué die daar vaker staan, geparkeerde vrachtwagens, en lelijke niet-afgemaakte nieuwbouw. Langzaam veranderde dat en kwam ik in het oude deel van L’viv. Met keien en gaten in de weg. Maar ach, ik was thuis en kon neerploffen.

Nu is het zaterdag en rommel lekker in huis (dorp). De jongens zijn aan het werk en ik moet nog wat dingetjes doen en ga dan richting Karpaten. Fiets, bagagetassen en tentje in de auto, en dan vanaf een bepaald punt fietsen en ergens overnachten. Weet nog niet precies hoe ik dat ga doen, maar wellicht kan ik een familie in een dorp vragen er te slapen, of kom ik een camping tegen. Haha. Volgende week ontmoet ik iemand van een bepaalde organisatie die veel in de Karpaten doen op het gebied van toerisme (oa kaarten maken, wandelingen uitzetten en onderhouden) en natuurbeheer. Zij kan mij vast meer vertellen over mooie plekjes, leuke routes en eventueel in contact brengen met mensen die regelmatig de bergen in trekken. In de vakantie wil ik daar namelijk weer naartoe. Eerst een week in Italië Elena en mijn nicht Helvia bezoeken, en dan richting Karpaten. Misschien met de fiets, misschien enkel openbaar vervoer, ik weet het niet. Hopelijk kan ik nog een paar dagen met Katrien verbrengen in Roemenie. En ja, ik zou ook nog graag een paar dagen helpen met de oogst. Een drukke maand augustus dus voor de boeg.

Eind september ben ik weer in Nederland, onder andere voor het MG familieweekend, en natuurlijk om vrienden en familie te zien. Wie weet tot dan!

Liefs Tilia

Ps: zaterdag bleef het bij rommelen en wedstrijd Duitsland-Argentinie kijken. Toen naar een festival (Fort Missia) gegaan met lekkere dansmuziek. Heel mooie locatie grenzend aan Polen waar de overblijfselen van een oud fort staan. Er werd heel mooi gebruik gemaakt van de oude gewelven om kleine theater- en danspodia te maken. Zondag na schandalig lang uitslapen wel op de fiets gesprongen en een groot verkenningsrondje in de omgeving gemaakt. Prachtig, heerlijk!